Kunstkaart

Twee dansende harlekijnen en een kind op een speelgoeddier bij de Villa Hadriana. Over geen enkele van de 16de-eeuwse landhuizen zijn wij zo goed ingelicht als over dat van kardinaal lppolito d'Este in Tivoli. De uit Napels afkomstige architekt Pirro Ligorio had al gewerkt in Rome aan de Belvedere tuin in het Vaticaan. Niet alleen het praktische werk vormde echter de basis voor de ontwikkeling van zijn fantasierijk talent maar ook zijn studie van de klassieken. Twee monumentale bouwwerken kende hij bijzonder goed: het heiligdom van de godin Fortuna in Palestrina met zijn reusachtige terrassenaanleg en de Villa van keizer Hadrianus in Tivoli. Wat de ontwikkeling van de terrassenbouw betreft loopt er een direkte lijn van het Fortunaheiligdom in Palestrina via het Belvedere in het Vaticaan naar de Villa d'Este. De invloed van de Villa Hadriana is minder direkt aanwijsbaar. Toch is, in de zin van algemene inspiratie voor een fantasievolle, vindingrijke aanleg en als leerrijk voorbeeld voor de technische inrichting van waterwerken, de Villa Hadriana van onschatbare invloed geweest. Een deel van Tivoli is opgebouwd uit brokstukken van het oude paleis. Opgravingen die meer aan roverij doen denken, hebben het bestand aan kunstwerken tot bijna niets gereduceerd. Toch geldt tot op heden het enorme complex ruines als één van de aantrekkelijkste getuigenissen van de Romeinse keizertijd.