Jong talent 2007, Academie Beeldende Kunst, Maastricht

Over mijn eindexamenwerk; de witte herten, de trofeeen en de vogels:

april 2007

Het dierenrijk vormt voor mij een grote bron van inspiratie. Dieren fascineren mij vanwege hun puurheid, onschuld en uiterlijk. In tegenstelling tot mensen hebben dieren geen bijbedoelingen en zullen ze nooit onnodig iemand kwaad doen. Doordat zij niet kunnen spreken, behouden ze hun mysterieuze karakter en kun je nooit echt weten wat er in een dier omgaat. De bijzondere textuur van een dierenhuid of -vacht en de combinaties van dierlijke elementen met of zonder menselijke aspecten spelen dikwijls een belangrijke rol in mijn werk. Juist de onverwachte synthese van het menselijke en het dierlijke geeft mij de mogelijkheid bepaalde eigenschappen weg te laten of juist te benadrukken. Indien het concept het toelaat, ga ik de uitdaging aan om een nieuw evenwichtig beeld te creëren. Het uiteindelijke resultaat dient natuurgetrouw en realistisch te zijn.

Een andere grote interesse van mij ligt in ouderwetse stijlen en gebruiksvoorwerpen en de emotionele waarde die mensen aan hun (levenloze) bezit hechten. Vooral de vele opzette dieren en zo ook jachttrofeeën die je in ouderwetse huishoudens vaak tegenkomt, fascineren mij. Het is een boeiend concept om een gestorven dier op te vullen met stro en op deze manier weer te doen herleven. In onze westerse samenleving hebben mensen veelal de neiging de dood te verbergen door het te begraven of te cremeren. Door een dier op te zetten, geef je het een nieuw leven en wordt een dood dier een blikvanger.

In het laatste jaar van mijn opleiding heb ik nadrukkelijk een verbinding gelegd tussen het materiaal keramiek, waarin ik mij gespecialiseerd heb, en mijn concept. Keramiek kent naast ontelbaar veel mogelijkheden ook veel beperkingen en is hierdoor een spannend en aantrekkelijk materiaal. Ik ben gestart met het maken van mallen van opgezette dieren. Het resultaat van dit experiment gaf een interessant contrast tussen het oorspronkelijke dier en het uiteindelijke beeld van klei: de kleurrijke zachte vacht was nu vertaald in een wit hard materiaal. Bij de totstandkoming hecht ik veel belang aan de conservatie van de natuurlijke textuur, uitdrukking en houding van het dier. Het oorspronkelijke en originele mocht niet te zeer aangetast worden omdat ik dicht bij de realiteit wilde blijven. Indien er al veranderingen plaatsvonden, legde ik er geen nadruk op. Door de klei niet te veel te bewerken en in zijn witte kleur te laten, komt de eigenheid van de dieren goed tot zijn recht. Het karakter van de gebakken harde klei past perfect bij de breekbare doch krachtige uitstraling van de dieren. Wat overblijft is slechts het uiterlijk van een dier waarvan mensen denken dat het tevens een weergave is van wat het innerlijke ooit was. Net als bij mensen kan het innerlijk nooit op een materiele manier bewaard blijven, alleen in een herinnering. Materiele zaken herinneren ons aan datgene wat ooit was.

De dieren ondergaan in mijn onderzoek voor de tweede keer een transformatie. Ze hebben reeds afstand moeten nemen van hun natuurlijke omgeving en houding en zijn voor de tweede keer in een geheel nieuwe setting als blikvanger gaan fungeren. Van de natuur naar de huiskamer naar de expositieruimte. En dat terwijl dieren in de natuur liever helemaal niet opvallen! Ik was erg benieuwd naar wat er zou gebeuren wanneer ik bepaalde dieren in een totaal andere context zou plaatsen. Wat zou er gebeuren met de identiteit van het dier? Hoe ver kan ik gaan met aanpassingen zonder dat de oorspronkelijkheid, de puurheid, van het dier te zeer wordt aangetast? Door het dier in een massa te plaatsen, verliest het zijn identiteit ofschoon deze individueel toch sterk aanwezig is. Een identiteit wordt (een deel van) een object. In het eindresultaat transformeert de indentiteit van het dier, maar toch blijft er een hint van dat oorspronkelijke zijn achter. Zo krijgt het dier een geheel nieuwe identiteit. Wat is dat precies, dat door al die uiterlijke transformaties toch blijft bestaan? Uiteindelijk staat de beleving van het object centraal.

Ik leg de nadruk op het leven, waarbij ik probeer de verbinding tussen leven en dood te leggen maar tevens het contrast tussen de twee wil laten zien. Waar eindigt het leven en waar begint de dood wanneer conservatie van het uiterlijk tot de mogelijkheden behoort? Ik wil een bijzonder gevoel oproepen bij de beschouwer. Een moment van bezinning.

www.veroniquedejong.nl